İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra Hindistanın Ermənistanla yaxınlaşması nəzərə çarpmağa başladı. Bu proses bir çox cəhətdən Hindistanın əzəli rəqibi olan Pakistanla Azərbaycan arasında əlaqələrin dərinləşməsi səbəbindən aktivləşdi.
Pakistan 44 günlük müharibə zamanı Azərbaycana dəstək verib, bundan sonra Pakistan hərbçiləri Türkiyə və Azərbaycan orduları ilə müntəzəm olaraq təlimlərdə iştirak ediblər. 2021-ci ilin yanvarında Azərbaycan hökuməti və xalqı ilə həmrəyliyi vurğulayan üçtərəfli İslamabad Bəyannaməsi imzalandı. Həmin ilin iyulunda üç ölkə arasında strateji əlaqələrin möhkəmlənməsinə töhfə vermək üçün üçtərəfli Bakı Bəyannaməsi imzalandı.
Bu məqamlar İran və Ermənistanla öz üçtərəfli formatının təşəbbüskarı olan Hindistandan da yan keçmədi. Bu gün Hindistan hərbi-texniki əməkdaşlıq sahəsində Ermənistanın əsas tərəfdaşına çevrilir. Belə ki, 2020-ci ildə Ermənistan Hindistandan 4 ədəd “Svati” mobil radarları alıb, 2022-ci ilin sentyabrında isə “Pinaka” reaktiv yaylım atəşi sistemlərinin, tank əleyhinə raketlərin və müxtəlif növ sursatların alınması üçün 245 milyon dollar dəyərində müqavilə imzalanıb.
Hindistan Cənubi Qafqazda Pakistanın mövqelərinin güclənməsi ilə yanaşı, regionda Çin təsirinin yayılmasından da ehtiyat edir. Məlum olduğu kimi, Azərbaycan Pekinin maraqlı olduğu Orta Dəhlizdə fəal iştirakçıdır. Bu arada Ermənistan Hindistana İrandan keçməklə Avropaya nəqliyyat dəhlizi təklif edib.
Gördüyümüz kimi, Hindistan Cənubi Qafqazda ciddi geosiyasi maraqlar güdür. 44 günlük müharibə başa çatdıqdan sonra Qarabağ münaqişəsində əvvəllər neytrallığını qoruyan Hindistan İrəvanı dəstəkləyib, Azərbaycanın Ermənistanla şərti sərhəddə hərəkətlərini “işğal” adlandırıb və Bakını “öz hərbi qüvvələrini geri çəkməyə”, “növbəti təxribatları dayandırmağa” çağırıb.
Belə bir demarş Azərbaycanda ədalətli hiddətə səbəb oldu. Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyi bəyanatında son 30 ildə Ermənistan silahlı qüvvələrinin Azərbaycan ərazisindən çıxarılmasını tələb etməyən, indi isə qoşunların çıxarılmasından danışan Hindistanın qəribə mövqeyini vurğulayıb.
Ermənistanın Hindistandan diplomatik dəstəyini nəzərə alsaq, Yaponiyaya səfəri zamanı jurnalistlərlə söhbətində bir sıra dövlətlərin ərazi məsələlərində qərəzliliyinə eyham vuran Hindistanın xarici işlər naziri Subrahmanyam Caişankarın dediyi sözlər daha da qəribə görünür. Son 80 il ərzində “Hindistan ərazisinin bir hissəsinin başqa ölkə tərəfindən işğalına” bu dövlətlər tərəfdən heç bir reaksiya verilmədiyinə diqqət çəkdi.
TASS agentliyi xəbər verir ki, müzakirə iştirakçılarından biri Cayşankardan Hindistanın nə üçün Ukraynadakı münaqişə ilə bağlı neytral mövqe tutduğunu və Rusiyanı tənqid etmədiyini soruşub. Suala cavab verən hindistanlı nazir xatırladıb ki, “Hindistan ərazisi başqa ölkə tərəfindən işğal olunub, lakin dünya bu məsələyə susur”.
Onun fikrincə, insanlar prinsiplər onlara uyğun gələndə sadiq qalır, uyğun gəlməyəndə isə məhəl qoymurlar: "Dünya siyasətində bəzən baş verən şey budur ki, ölkələr əsaslı olaraq bir məsələni, bir vəziyyəti seçir və özlərinə uyğun olduğu üçün onu vurğulayırlar".
O, həmçinin qeyd edib ki, “Xarici siyasətçilərin bu münasibətini yaşayan Hindistan müstəqillik qazandıqdan dərhal sonra təcavüz və ölkənin sərhədlərinin dəyişdirilməsi cəhdi ilə üzləşib və bunun nə demək olduğunu hər bir dövlətdən daha yaxşı bilir”.
“Və bu gün də Hindistanın bəzi hissələri başqa ölkə tərəfindən işğal olunub. Amma biz dünyanın “Burada böyük bir prinsip var, ona görə də hamımız Hindistanı dəstəkləyək” deyərək reaksiyasını görməmişik”, - deyə XİN rəhbəri vurğulayıb.
Yuxarıdakı sözlər Azərbaycana ağrılı şəkildə tanışdır. Beynəlxalq təşkilatların çoxsaylı qətnamələrinə baxmayaraq, dünya birliyi onilliklər ərzində Azərbaycan ərazilərinin Ermənistan tərəfindən işğalına məhəl qoymadı. Azərbaycan öz ərazi bütövlüyünü bərpa etdikdən sonra Bakıya Ermənistana qarşı “etnik təmizləmə”, “soyqırımı” və “təcavüz” ittihamları yağdırdı.
Bu arada Azərbaycan ərazisini işğal altında saxlayan Ermənistana dəstək verən Hindistanın Xarici İşlər Nazirliyinin rəhbəri dünya birliyinin Kəşmir məsələsində ikili standartlarından şikayətlənir. Hindistan özü Azərbaycanın 8 yaşayış məntəqəsini hələ də işğal altında saxlayan Ermənistanın tərəfindədirsə, necə ədalət və özünə qarşı qərəzsiz münasibət tələb edə bilər?!
Ədalət naminə qeyd etmək yerinə düşərdi ki, Azərbaycan bir neçə il əvvəl Cammu və Kəşmir məsələsinin beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərinə, BMT Təhlükəsizlik Şurasının müvafiq qətnamələrinin tələblərinə uyğun həllini dəstəkləyib, yəni neytral mövqe tuturduq. Lakin 2008-ci ilin martında Hindistan BMT Baş Assambleyasının iclasında Bakının Ermənistan tərəfindən işğal olunmuş Qarabağ bölgəsinin Azərbaycan ərazisi kimi tanınması ilə bağlı təklif etdiyi qətnaməni rədd edib. Beləliklə, Yeni Dehli Azərbaycanın suverenliyini, ərazi bütövlüyünü və sərhədlərinin toxunulmazlığını şübhə altına alaraq işğalçı ölkənin tərəfini tutdu.
Bu, gözlənildiyi kimi, Cammu və Kəşmir məsələsində Azərbaycanın mövqeyinə yenidən baxmasına səbəb oldu. İndi rəsmi Bakı Pakistanın bu məsələdə mövqeyini dəstəkləyir və Hindistan tərəfi Azərbaycanın neytrallığının dəyişməsində günahkardır. Bu nümunə ilə Caişankar özü-özünə sual versə, yaxşıdır: niyə dünya “ədalətsizliyə” reaksiya vermir?
.jpeg)
