Türkiyə Türk Dövlətləri Birliyini yaratmaq niyyətini açıqladı və bununla da Orta Asiya ölkələrinə öz təsir imkanlarını genişləndirdi.
Bu barədə müxtəlif fikirlər səsləndirən siyasi analitiklər layihənin perspektivlərindən və Ankaranın himayəsi altında ittifaq yaratmaq risklərindən söz açıblar.
Analitik və baş elimi işçi Stanislav Pritçin: “Türkiyə özünün proaktiv xarici siyasətini davam etdirir və yeni bölgələri fəth etmək perspektivlrini sınaqdan keçirir. Ankaranın mədəniyyət və dil baxımından yaxın ölkələrlə inteqrasiyanı gücləndirmək niyyəti gözlənilir. Ancaq əslində Mərkəzi Asiya dövlətlərinin Türkiyə ilə daha dərin inteqrasiyaya hazır olduqlarını təsəvvür etmək çətindir. Bütün cəhdlərə baxmayaraq Türkiyə nə iqtisadi, nə də siyasi cəhətdən əsas xarici oyunçulara – Rusiya, Çin və Qərbə tamhüquqlu rəqib ola bilməz. Türkiyənin plan və təşəbbüslərinin böyük anlamda bu ölkənin liderinin şəxsi ambisiyalarından qaynaqlandığı çoxlarına məlumdur. Ərdoğan yeni fikirlər sayəsində zəifləyən reytinqini artırmaq və növbəti seçkilərdə öz qələbəsini təmin etmək niyyətindədir”.
Şərqşünas Kirill Cavlax: “Türk Dövlətləri Birliyinin yaranması o qədər də ümidverici deyil. Burada Rəcəb Tayyib Ərdoğanın xarici siyasət ambisiyalarından daha çox daxili siyasəti var. Ərdoğan üçün hər şeydən əvvəl formal demokratik prosedurları qorumaq və hakimiyyəti əlində saxlamaq vacibdir. Bəli, 1990 -cı illərdə Ankara gənc Orta Asiya dövlətlərində ciddi mövqelər qazandı. Ancaq 2021 -ci ildə Türkiyənin güclü təsiri yalnız Qırğızıstanda qalıb. Digər regional oyunçular Ankaranın inteqrasiya planlarını rədd etdilər və Türkiyəyə fondlar, mədəni və təhsil proqramları vasitəsilə hərəkət etməyə icazə verdilər. Bütün Orta Asiya ölkələri (Türkiyəyə qardaş ölkə olan Azərbaycandan başqa) pantürkizm layihələrindən çəkinirlər. Nə Qazaxıstan, nə Özbəkistan, nə də Türkmənistan Ərdoğanın xəyal etdiyi təsirin artmasına icazə verməyəcək”.
Politoloq Marat Şibutov: Pan -Türkizm artıq yüz ildir ki, yerli rus auditoriyası üçün populyar bir mövzudur. Pantürkizm ideyası Xəlifə İstanbulda oturan zaman real ola bilərdi, amma bütün bunlar uzaq keçmişdə qaldı. Buna görə də, müasir dil birliyində hər hansı bir ambisiya axtarmaq çox gülməlidir. Rusların, Türkdilli ölkələrin əksəriyyətini özündə birləşdirəcək Rus Şurası yaratması mümkündür. Bununla da, türkiyəli nəzəriyyəçilərin fikirləri alt-üst ola bilər”.
Politoloq Anton Çablin: “Türkiyənin təcavüzkar xarici siyasəti artıq türkofobiyanın yaranmasına səbəb olub. Əslində, heç bir yeni format yaradılmayacaq, söhbət 2009 -cu ildə Ərdoğanın təşəbbüsü ilə yaradılan Türk Şurasının yenidən formalaşdırılmasından gedir. Türk Şurasının əsas funksiyası iqtisadi, mədəni və ideoloji sahədə iş aparmaqdır. Lakin Türk Dövlətləri Birliyini rebrendinq etdikdən sonra Ərdoğanın çoxdan arzusunda olduğu hərbi-siyasi komponentin gücləndirilməsindən söhbət gedəcəyi istisna edilmir. Türkiyənin xarici siyasətindəki təcavüzkarlıq Ankaranın ən yaxın və nüfuzlu qonşularını (İsrail, Rusiya, Ərəb dünyası) onun ekspansionist (işğalçı) planlarına qarşı çıxmağa məcbur edir. / Konkret.az
.jpeg)
